مهناز کسمتی؛ احمد زند مقدم؛ اشرف هوشمندنیا؛ زهرا عباسی
چکیده
مطالعات نشان داده که گیاه بابونه (Matricaria recutita L.) دارای ترکیبهای فیتواستروژنی است. فیتواستروژنها به‌عنوان اگونیست ضعیف و یا آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی عمل می‌کنند. از سوی دیگر نشان داده شده که هورمونهای جنسی در وابستگی به مواد مخدر مؤثر هستند. در این تحقیق اثر تجویز حاد عصاره آبی و هیدروالکلی گیاه بابونه بر علائم قطع مصرف مرفین ...
بیشتر
مطالعات نشان داده که گیاه بابونه (Matricaria recutita L.) دارای ترکیبهای فیتواستروژنی است. فیتواستروژنها به‌عنوان اگونیست ضعیف و یا آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی عمل می‌کنند. از سوی دیگر نشان داده شده که هورمونهای جنسی در وابستگی به مواد مخدر مؤثر هستند. در این تحقیق اثر تجویز حاد عصاره آبی و هیدروالکلی گیاه بابونه بر علائم قطع مصرف مرفین در حضور و غیاب آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی در حیوان معتاد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. برای این منظور از موش نر بالغ با میانگین وزنی 30±240 استفاده شد. جهت معتاد نمودن موشها از مرفین و برای قطع مصرف مرفین از نالوکسان استفاده شد و رفتارهای ایستادن روی دو پا، پرش و تیمار ناشی از قطع مرفین مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی اثر ترکیبهای فیتواستروژنیک هر دو نوع عصاره بابونه از داروی تاموکسیفن (5/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به‌عنوان آنتاگونیست گیرنده‌های استروژنی و از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (HPLC) برای بررسی میزان ترکیبها با خاصیت فیتواستروژنی در دو نوع عصاره فوق استفاده شد. نتایج نشان داد: 1) عصاره هیدروالکلی بابونه به میزان 25 میلی‌گرم بر کیلوگرم باعث کاهش معنی‌دار رفتار روی دو پا ایستادن و تیمار شد، در حالی‌که عصاره آبی فقط رفتار روی دو پا ایستادن را کاهش داد. بنابراین عصاره هیدروالکلی تسکین بهتری نسبت به عصاره آبی بر رفتارهای ناشی از قطع مرفین داشت. 2) تاموکسیفن از کاهش رفتار روی دو پا ایستادن ناشی از هر دو عصاره بابونه ممانعت کرده و اثر افزایشی بر رفتار تیمار داشت. 3) مصرف تاموکسیفن به‌تنهایی اثر افزایشی بر رفتار پرش و تیمار اعمال کرده ولی اثر عکس بر رفتار روی دو پا ایستادن نشان داد. 4) ترکیبهای فیتواستروژنیک آپی‌ژنین و کرایزین هم در عصاره آبی و هیدروالکلی به کمک کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا مشاهده شد، ولی میزان استخراج هر دو در عصاره هیدروالکلی بیشتر بود. بنابراین به نظر می‌رسد که ترکیبهای فیتواستروژنیک عصاره، در ایجاد اثر تسکینی بابونه در برخی علائم قطع مصرف مرفین سهیم بوده و احتمالاً این عمل را از طریق گیرنده‌های سیستمهای نوروشیمیایی مربوط به پدیده وابستگی در سیستم عصبی مرکزی انجام می‌دهند.
